Nadmierna pronacja stawu skokowego - co można zrobić?

Nasz organizm to piękna maszyna, składająca się z wielu elementów, które wzajemnie się uzupełniają. Niestety, nieprawidłowe nawyki, kontuzje i chodzenie w np. zbyt ciasnych butach potrafią zepsuć nawet naturalny ruch stopy. Nie wszystkie pojęcia, o których mówi się jako stanach chorobowych, są ,,złe".

Do takich pojęć należą między innymi pronacja i supinacja, czyli dwa mechanizmy stopy, które można zepsuć złymi nawykami.

Pronacja i supinacja - naturalny ruch stopy

Pronacja, inaczej nazywana rotacją wewnętrzną, jest terminem często używanym w kontekście biegania, zwłaszcza w odniesieniu do pronacji stopy. Jednakże warto zauważyć, że pojęcie pronacji dotyczy nie tylko stopy, ale również innych części ciała, takich jak przedramię. Pronacja jest procesem zupełnie naturalnym i inherentnym dla naszego organizmu.

W przypadku stopy pronacja oznacza ruch, czyli rotację stopy w stawie skokowym skierowaną do wewnątrz. Ten ruch pojawia się w fazie, gdy stopa przetacza się z pięty na palce, i jest naturalnym mechanizmem, który pozwala stopie dostosować się do powierzchni, po której się porusza. Pronacja pełni istotną funkcję w procesie naturalnej amortyzacji stopy.

Supinacja to również naturalny ruch stopy, ale występującym, jak łatwo się domyślić - na zewnątrz. Tak samo dotyczy nie tylko stopy, ale również przedramion czy nadgarstków. Bez tego nie moglibyśmy trzymać łyżki, długopisu, a nawet tak naprawdę chodzić.

O ile te dwa pojęcia są same w sobie zupełnie naturalne, tak problem pojawia się, gdy zaczyna się zbyt mocne pogłębienie pronacji stopy, czyli innymi słowy - nadpronacji.

Kiedy występuje nienaturalna pronacja?

Nadmierna pronacja polega na zbyt mocnym pogłębianiu ruchu stopy do środka, co powoduje duże obciążenie wewnętrznej części stopy. Stopa nie przetacza się optymalnie przez środek, tylko po stronie wewnętrznej, co powoduje przeciążenia, kontuzje i problemy zdrowotne. Często ten stan nazywa się bardziej popularną nazwą - płaskostopiem, chociaż nie zawsze nadmierna pronacja musi przemienić się w płaskostopie.

Przyczyny powstawania nadpronacji mogą być różne - zarówno genetyczne od urodzenia, jak i powstające w wyniku określonych warunków, takich jak ciąża, nadwaga, otyłość, nadmierna i długotrwała aktywność fizyczna (np. bieganie po asfalcie).

Jak zdiagnozować, że występuje u nas nienaturalna pronacja?

Kiedy stajemy boso i zauważamy brak naturalnego łuku między stopą a podłogą, może to sugerować, że mamy tendencję do nadpronacji. Jeśli po kilku krokach mokrą stopą z nadpronacją zobaczymy odcisk obejmujący całą szerokość stopy, oraz zauważymy większe zużycie butów po stronie wewnętrznej podeszwy, warto rozważyć wizytę u specjalisty.

Najlepiej skonsultować się z lekarzem ortopedą, podologiem lub fizjoterapeutą, którzy po dokładnym badaniu i przeprowadzeniu odpowiednich testów funkcjonalnych będą w stanie ocenić, czy mamy obniżone wysklepienie stopy i problem z nadpronacją. Jeśli odczuwamy ból podczas chodzenia, ważne jest, aby działać jak najszybciej, aby nie pogłębiać problemu z ustawieniem stopy i nie zakłócać biomechaniki całego układu ruchu.

Płaskostopie i nadmierna pronacja - czy to to samo?

O ile te schorzenia są bardzo ze sobą powiązane, tak można znaleźć kilka subtelnych różnic:

Płaskostopie (pes planus): To warunek, w którym stopy wydają się pozbawione naturalnego łuku podłużnego, który normalnie występuje na wewnętrznej stronie stopy. Płaskostopie może być dziedziczne lub wynikać z osłabienia mięśni stopy i więzadeł, co powoduje spłaszczenie stopy. Płaskostopie niekoniecznie musi wiązać się z nadmierną pronacją.
Nadmierna pronacja: To ruch stopy, w którym stopa obraca się ku wewnątrz, kiedy jest obciążona. Nadmierna pronacja może występować u osób z płaskostopiem, ale może też dotyczyć innych osób z naturalnym łukiem stopy. Nadmierna pronacja może prowadzić do różnych problemów, takich jak ból w stopie, kostkach, kolanach i biodrach, a także do kontuzji związanych z bieganiem lub innymi aktywnościami fizycznymi.

Ważne jest, żeby już u lekarza specjalisty dobrze określić rodzaj deformacji, co pozwoli na odpowiednie dobranie leczenia.

Leczenie nadmiernej pronacji stóp

Jeżeli pronacja stopy nie wywołuje bólu, często nie wymaga natychmiastowego leczenia, ale może prowadzić do problemów w przyszłości. W przypadku bolesnej lub zniekształconej stopy istnieje konieczność leczenia zachowawczego, który obejmuje różne elementy terapeutyczne.

Ćwiczenia odgrywają kluczową rolę w terapii pronacji. Pomagają one we wzmacnianiu osłabionych mięśni odpowiedzialnych za wysklepienie stopy, przywracają ruchomość stawu skokowego, rozciągają skrócone mięśnie tylnej grupy goleni oraz poprawiają stabilizację i kontrolę nerwowo-mięśniową. Ćwiczenia korekcyjne pomagają także w wykształceniu właściwych nawyków dotyczących postawy i obciążenia stopy.

Dodatkowo, chodzenie boso po nierównej nawierzchni może być korzystne. W niektórych przypadkach stosuje się farmakoterapię, czyli leki przeciwbólowe lub przeciwzapalne, zarówno w postaci miejscowej, jak i doustnej. Fizykoterapia obejmuje zabiegi mające na celu rozluźnienie, zmniejszenie bólu i stanów zapalnych oraz poprawę krążenia i odżywiania tkanek miękkich. Masaż stopy i kinesiotaping także mogą być częścią terapii korekcyjnej.

Warto również rozważyć uczestnictwo w sportach, które wzmacniają mięśnie, a jednocześnie odciążają stopy, na przykład pływanie. Stosowanie wkładek korekcyjnych lub specjalnego obuwia może również pomóc w poprawie ustawienia stopy. W niektórych przypadkach konieczne może być zastosowanie aparatów korygujących halluksy i koślawe paluchy.

Należy również pamiętać o wszystkich czynnikach wpływających na stopy, takich jak odpowiednie obuwie, zwłaszcza w przypadku dzieci, dbanie o masę ciała oraz higienę stóp. Nieleczone płaskostopie może prowadzić do poważniejszych problemów, takich jak deformacje stóp, bóle stawów skokowych lub kolanowych oraz dolegliwości mięśni.

Nadmierna pronacja stopy a dobór obuwia

Na rynku dostępne jest specjalne obuwie dla stóp pronujących. Cechuje się zazwyczaj wzmocnieniem wewnętrznej strony buta, co pozwala na ułożenie stopy w prawidłowy sposób. Pamiętaj jednak, że wybór takiego obuwia to nie magiczna tabletka, a wzmacnianie wnętrza stopy jedynie daje ułudę poprawnego ustawienia. Owszem - przyniesie ulgę i pozwoli np. na bieganie, ale ważne jest, żeby nie opierać naszej terapii czy rehabilitacji wyłącznie na takich butach. Inaczej, ze schorzeniem możemy męczyć się przez długi czas.

Obuwie minimalistyczne a nadpronacja - wsparcie w prawidłowym ruchu stopy

Jednym z rozwiązań dla stopy płaskiej i nadmiernie pronującej jest zastosowanie obuwia minimalistycznego. W przeciwieństwie do wyżej wymienionych butów ze stabilizacją nie posiadają one żadnego wkładu. Korzystanie z nich zalecamy w przypadku mocnych schorzeń skonsultować ze specjalistą.

W jaki sposób takie buty pomagają?

Dzieci, u których rozwój stopy trwa cały czas, dzięki butom minimalistycznym są zmuszone cały czas (a raczej ich stopa), do wykonywania prawidłowego, naturalnego ruchu. Pozwala to wzmacniać stopę i nie ogranicza swobody ani palców, ani aparatu ruchu. Dzięki temu, po latach stopa jest silna i przyzwyczajona do odpowiedniego ruchu - co może pomóc nawet w przypadku nabytej nadpronacji.
Osoby dorosłe, w zależności od zaawansowania nadpronacji mogą również zacząć przykładać większą uwagę do naturalnego ruchu - który jest wymuszany m.in. przez podeszwę zero-drop, która jest niesamowicie elastyczna, nie usztywniona i bez amortyzacji. Dzięki temu stopa cały czas się wzmacnia, co może doprowadzić do zmniejszenia problemów z nadmierną pronacją.

Obuwie minimalistyczne na każdą okazję znajdziesz w naszym sklepie. Nie tylko to, ale również specjalne przyrządy do ćwiczeńMove Magical, dzięki którym możesz jeszcze aktywniej walczyć ze schorzeniami stopy.