Paluch koślawy - przyczyny powstawania haluksów

Często w naszych artykułach wspominamy o haluksach (inaczej tak zwany paluch koślawy). Oba te określenia dotyczą w zasadzie tego samego problemu, który może być mniej lub bardziej bolesny. Wszystko zależy od tego, jak do niego podejdziemy, czy zaczniemy wcześnie leczenie itp.

Zanim jednak przejdziemy do artykułu, chcemy zaznaczyć, że nie jesteśmy ani fizjoterapeutami, ani podologami. Nasza wiedza pochodzi głównie od naszych partnerów i lat doświadczenia w tworzeniu zdrowego obuwia. W naszym artykule dowiesz się między innymi jak powstaje paluch koślawy i co możesz z nim zrobić.

Haluks to schorzenie, które polega na znacznym odchyleniu palucha na zewnątrz i jednocześnie odchyleniu I kości śródstopia w kierunku wewnętrznej krawędzi stopy. Jest to nie tylko problem kosmetyczny, ale może stanowić poważny problem zdrowotny. Haluksy powodują ból przy staniu, chodzeniu i nieleczone potrafią wpłynąć nawet na inne stawy obwodowe kończyn dolnych.

Stan rozwoju haluksów zależy w dużej mierze od predyspozycji genetycznych danej osoby, stylu życia, rodzaju noszonego obuwia i wielu innych czynników. U niektórych osób będzie to jedynie niewielkie uwypuklenie, a u innej osoby - poważny problem zdrowotny.

Jak powstają haluksy? Przyczyny mogą być wrodzone oraz nabyte. Do najpopularniejszych przyczyn należą:

złe nawyki ruchowe,
źle dobrane obuwie (uciskająca przednia część buta),
genetyczna skłonność do zwyrodnień.
choroby o podłożu reumatycznym,
upośledzenie mechaniki aparatu mięśniowo–więzadłowo–stawowego.

Objawy palucha koślawego

Jak rozpoznać, kiedy nadchodzą poważniejsze problemy z haluksami. Oprócz oczywistych objawów, jak rosnące ,,uwypuklenie" z boku stopy, objawy haluksów mogą obejmować:

ból haluksów, czyli dolegliwości przednio–przyśrodkowej części przodostopia,
tkliwość palpacyjną,
poranne uczucie zesztywnienia palców i/lub stopy,
pojawiające się zgrubienia naskórka, odciski, narośla,
ograniczenie zakresu ruchomości palucha,
zaburzenia przewodnictwa nerwowego w postaci drętwienia po stronie grzbietowej stopy,
często objawy stanu zapalnego haluksa.

Jeśli zauważasz u siebie te objawy, to najwyższy czas zainteresować się tematem i podjąć się leczenia. W zależności od stopnia zaawansowania możesz podjąć kilka kroków, żeby przywrócić stopie sprawność.

Leczenie haluksów

Metody leczenia haluksów zależą w dużej mierze od tego, jaki jest stopień zaawansowania deformacji. O ile na samym początku możemy spokojnie przeciwdziałać zmianom za pomocą odpowiednich ćwiczeń i obuwia, tak w pewnym momencie (zwłaszcza gdy to zaniedbamy) może dojść do konieczności operacji.

Kiedy jest konieczność operacji haluksów?

Operację haluksów przeprowadza się wtedy, gdy leczenie zachowawcze haluksów (jak np. ćwiczenia, rehabilitacja, inne obuwie) nie daje rezultatów. Zmiany postępują coraz szybciej, powodują znaczny dyskomfort i mogą wpłynąć na zdrowie pozostałej części aparatu ruchowego. Wskazania do operacji obejmują również wiek, oczekiwania chorego, rodzaj wykonywanej pracy. Wszystkie te czynniki są o tyle ważne, że decydują o rodzaju przeprowadzonej operacji, ponieważ metod jest kilka.

Paluch koślawy - jak wygląda leczenie?

Jak przed każdą operacją, tak i tutaj przeprowadzany jest szereg badań, które mają za zadanie ocenić potencjalne ryzyko. Ważne jest, żeby już przed operacją udać się do fizjoterapeuty, który określi, jak powinna przebiegać rehabilitacja, jakie buty dobrać jakie ćwiczenia wykonywać, jak chodzić o kulach, żeby nie zepsuć efektów operacji haluksów.

W zależności od stanu zniekształcenia wyróżniamy takie metody operacji haluksów jak:

korekcja torebki stawowej i ścięgien, która obejmuje poluzowanie więzadeł i skrócenie torebki stawowej,
osteotomia Chevrona, która polega na wycięciu klina w kości, co pozwala wysunąć strukturę palca na zewnątrz. Następnie jest stabilizowana śrubą.
metoda Scarf, czyli również nacięcie kości śródstopia, ale w większym stopniu (przy cięższych deformacjach). Kość stabilizuje się małymi śrubkami i modyfikuje operacyjnie tkanki miękkie.
metoda Ludloff, która polega na nacięciu stopy i przesunięcie struktury kostnej za pomocą śruby oraz operacji więzadeł i torebek stawowych.
osteotomia klinowa i półkolista, która polega na wycięciu klina kostnego i jego przesunięciu lub całkowitemu usunięciu.

Operacje haluksów podlegają refundacji przez NFZ, ale pamiętaj, że czas oczekiwania może być bardzo długi. Cena operacji prywatnie może wahać się od kilku do kilkunastu tysięcy złotych.

Rehabilitacja po operacji haluksów

Zwolnienie lekarskie po operacji haluksa może trwać nawet kilka tygodni. Bardzo ważne jest, by przestrzegać WSZYSTKICH zaleceń lekarza i fizjoterapeuty, ponieważ gdy zaniedbamy rehabilitację i np. przesuniemy śrubę - cała operacja może pójść na marne. Ważne jest nieobciążanie palucha i utrzymywanie go w odpowiedniej pozycji, żeby wszelkie wykonane zabiegi miały czas na wyleczenie i utrwalenie.

Powrót do pełnej sprawności może trwać od 2 do 3 miesięcy, o ile oczywiście przestrzegamy wszelkich zaleceń.

Czy istnieją domowe sposoby leczenia haluksów?

Jak zawsze powtarzamy, w przypadku wszelkich schorzeń najlepiej kontaktować się z profesjonalistami. Jeśli deformacja palucha jest w początkowym stadium, to możesz wspomagać się niektórymi ćwiczeniami lub przyrządami.

Bardzo popularne stało się pewne urządzenie, które polega na obwiązaniu palucha i przesuwaniu go na zewnątrz za pomocą specjalnego pokrętła - stopniowo i np. z dnia na dzień coraz więcej. Ten przedmiot wywołał sporo kontrowersji, bo wiele osób nie widziało żadnej zmiany nawet po długim jego używaniu.

Pomocne w przeciwdziałaniu haluksów mogą być separatory do palców. Pozwalają one na rozszerzenie palców za pomocą miękkich i elastycznych ,,bloczków", dzięki czemu palce powracają do naturalnej pozycji i odpoczywają od ciągłego ucisku np. przez buty.

Oczywiście niezmiernie ważne jest odpowiednie obuwie i jak najczęściej chodzenie boso, ale to zagadnienie opiszemy w kolejnym akapicie.

Ćwiczenia na koślawy paluch

Przykładowe ćwiczenia na koślawy paluch mogą wyglądać tak:

Krok 1: W pozycji siedzącej na krześle, postaw stopy płasko na podłodze. Powoli zginaj palce u stopy, przesuwając je delikatnie po podłożu. Pozostań w tej pozycji przez około 4-5 minut.

Krok 2: Kontynuuj w tej samej pozycji, co poprzednio. Teraz czas na powolne prostowanie palców stopy, kierując je w stronę sufitu. Wykonuj ten ruch przez 4-5 minut.

Krok 3: Wciąż siedząc na krześle, unieś lekko swoją kończynę dolną nad podłoże. Skup się na powolnym wspinaniu się na palce, ale bez obciążania stopy ciężarem ciała. Wykonuj to ćwiczenie przez 3-4 minuty.

Krok 4: Powróć do siedzącej pozycji na krześle, ale tym razem podnieś delikatnie stopę nad podłoże. Zadanie polega na powolnym zginaniu podeszwowym i grzbietowym, respektując naturalny zakres ruchu stopy. Ćwicz w tej pozycji przez 4-5 minut.

Ćwiczenia na stopy możesz znaleźć również w specjalnym e-booku, ale jeśli jesteś po operacji, skonsultuj ich wykonywanie z lekarzem lub fizjoterapeutą.

Leczenie haluksów za pomocą obuwia?

Jednym z najlepszych sposobów zapobiegania haluksom jest noszenie odpowiedniego obuwia. Niejednokrotnie opisywaliśmy, jak niskiej jakości obuwie lub szpilki wpływają na twoją stopę. Ciągle uciskane kości, mięśnie i ścięgna w końcu MUSZĄ się poddać.

Do pracy czy na imprezę nie pójdziemy boso, ale możemy wybrać obuwie, które będzie szerokie w palcach i da pełną swobodę. Zero uciskania, zero otarć.

Oprócz tego, dzięki podeszwie zero-drop, nie opierasz ciężaru ciała na przedniej części stopy, co również pomaga w zapobieganiu haluksom. Nie musimy dodawać, że po przejściu operacji i wykonaniu całej rehabilitacji takie buty zagwarantują, że haluksy nie wrócą. Chyba, że są wyjątkowo wrednie i uwarunkowane genetycznie, ale na pewno wygodniej będzie się chodzić w obuwiu barefoot niż zwykłym.